باورهای نادرست در رابطه با آنفولانزا

بیماری آنفولانزا عفونت تنفسی واگیرداری است که ویروس آنفولانزا در بینی، گلو و ریه ایجاد می کند. باورهای غلط زیادی پیرامون آنفولانزا وجود دارد. به عنوان مثال، برخی گمان می کنند که آنفولانزا همان آنفولانزای معده یا رودل است، درحالی که آنفولانزای معده یک بیماری عفونی معده است که در اثر مسمومیت یا عفونت ویروسی مانند نوروویروس ایجاد می شود. بسیاری از افراد نیز واکسن آنفولانزا را قبول ندارند. سازمان کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) توصیه می کند که همه افراد بالای سن 6 ماهگی واکسینه شوند. واکسن آنفولانزا به دو صورت تزریقی و استنشاقی (LAIV4) وجود دارد.

رایج ترین تصورات اشتباه در مورد آنفلوانزا

باور نادرست - 1- آنفولانزا همان سرماخوردگی است و خطری ندارد.

سرماخوردگی و آنفولانزا اغلب اوقات به دلیل بعضی علایم و روش های درمان مشابه، با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند. سرماخوردگی معمولا طولانی تر و خفیف تر است اما آنفولانزا شروع سریعی دارد و علایم آن به مراتب شدیدتر از سرماخوردگی بوده و به مدت 2 تا 3 روز طول خواهد کشید. همچنین آنفولانزا مسری است و می تواند بسیار خطرناک باشد.

علایم آنفلوانزا شامل موارد زیر است:

تب 38 درجه سلسیوس یا بالاتر.
لرز و عرق.
تهوع و استفراغ.
سردرد و دردهای عضلانی.
درد قفسه سینه.
سرفه.
گرفتگی بینی.
از دست دادن اشتها.

باور نادرست - 2- آنفولانزا کشنده نیست

آنفولانزا در موارد شدید و پرخطر می تواند کشنده باشد. افرادی که در معرض خطر بیشتری قرار دارند شامل:

نوزادان و کودکان تا سن 4 سالگی.
افراد بالای 65 سال.
زنان باردار و شیرده.
افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند.
افراد مبتلا به یک بیماری مزمن.
افرادی که در یک مرکز مراقبت طولانی مدت همچون سرای سالمندان زندگی می کنند.

این افراد در معرض خطر بیشتر مرگ و میر ناشی از آنفولانزا هستند. دریافت واکسن سالانه آنفولانزا از بروز خطرات و عوارض شدید ناشی از آن جلوگیری می کند و زمان بهبودی را کاهش می دهد.

در صورتی که مشکل بخصوصی نداشته باشید حتما واکسن بزنید تا از خودتان و اطرافیانتان محافظت شود. دریافت واکسن بخصوص برای افرادی که مشغول به کار در مراکز مراقبت های بهداشتی یا در مواجه با افراد پر خطر هستند ضروری است.

باور نادرست - 3- اگر واکسن بزنید، به آنفولانزا مبتلا نمی شوید.

واکسن به پیشگیری از آنفولانزا کمک می کند و دریافت هرساله آن شما را مصون می دارد. با این حال باز هم امکان ابتلا به انواع دیگری از ویروس آنفولانزا وجود دارد. گاهی پس از دریافت واکسن به نوع خفیف تری از آن مبتلا می شوید.

موارد دیگری که خطر ابتلا به آنفولانزا را کاهش می دهد:

شستشوی مرتب دست ها.
پوشاندن دهان با دستمال هنگام عطسه و سرفه.
پاک کردن سطوح و اشیاء با اسپری ضدعفونی.
استفاده از ضدعفونی کننده دست.
شستشوی جداگانه لباس های افراد مبتلا.
رعایت فاصله مناسب کودکان و نوزادان با افراد بیمار.

باور نادرست - 4- مصرف ویتامین C از ابتلا به آنفولانزا جلوگیری می کند.

ویتامین ها نمی توانند مانع ابتلا به آنفولانزا شوند.

باور نادرست - 5- واکسن سبب ابتلا به آنفولانزا می شود.

شما هرگز با دریافت واکسن تزریقی آنفولانزا، به آن مبتلا نخواهید شد. این واکسن حاوی ویروس کشته شده است که شما را آلوده نخواهد کرد. واکسن استنشاقی که به صورت اسپری بینی دریافت می شود از ویروس های زنده اما ضعیف ساخته شده اند که این نوع هم نمی تواند سبب بیماری شما شود.

اگرچه واکسن سبب بیماری آنفولانزا نمی شود اما می تواند عوارض جانبی ایجاد کند. ممکن است ناحیه تزریقی قرمز، متورم و یا زخم شود یا برای مدت کوتاهی دچار درد عضلانی، سر درد یا تب خفیف شوید. این علایم به دنبال دفاع بدن در برابر ویروس جدید ایجاد می شوند. گاهی علایم در برخی افراد به صورت آنفولانزای خفیف یا سرماخوردگی بروز می دهد.

باور نادرست - 6- استفاده از واکسن در مواقع بارداری یا شیردهی ممنوع است.

اگر قصد باردار شدن دارید یا در دوران بارداری یا شیردهی به سر می برید، حتما از واکسن آنفولانزا استفاده کنید. تزریق واکسن برای شما و نوزادتان کاملا بی خطر است. اگر واکسن نزدید و به آنفولانزا مبتلا شدید احتمال ابتلای نوزادتان وجود دارد. در این صورت پزشک داروی ضد ویروس یا رژیم غذایی خاصی را برای کاهش علایم تجویز خواهد کرد.

باور نادرست - 7- افرادی که به تخم مرغ حساسیت دارند، نمی توانند از واکسن آنفولانزا استفاده کنند.

محتوای آلرژن تخم مرغ در واکسن آنفولانزا بسیار کم است. ایجاد واکنش پس از دریافت واکسن تزریقی در کودکان و بزرگسالانی که به تخم مرغ حساسیت دارند نادر است. اگر در معرض خطر هستید، پزشکان توصیه می کنند که واکسن تزریقی خود را در مطب و در حضور پزشک دریافت کنید. در این صورت آن ها در مواجه با هرگونه واکنشی اقدامات لازم را انجام می دهند.

باور نادرست - 8- اگر سالم هستید نیازی به واکسن آنفولانزا ندارید.

برخورداری از سلامتی کامل نمی تواند شما را از ابتلا به آنفولانزا مصون بدارد. عفونت آنفولانزا به راحتی قابل انتقال است و ممکن است به شما نیز سرایت کند. لازم است تمامی افراد در سنین 6 ماه به بالا بجز موارد نادر از واکسن آنفولانزا استفاده کنند.

باور نادرست - 9- اگر به آنفولانزا مبتلا هستید یا قبلا به آن دچار شده اید، دیگر بیمار نمی شوید.

ابتلا به نوع خفیف بیماری پس از دریافت واکسن آنفولانزا وجود دارد و پزشک به شما توصیه می کند تا زمان بهبودی صبور باشید. دریافت واکسن آنفولانزا برای بیماران سرطانی نیز مفید است. استفاده از واکسن حتی اگر قبلا نیز به آن مبتلا شده اید حیاتی است و می تواند شما را در برابر چندین نوع ویروس محافظت می کند.

باور نادرست - 10- دریافت سالانه واکسن الزامی نیست

ویروس آنفولانزا هر ساله تغییر شکل می دهد. به همین علت لازم است ابتدای فصل آنفولانزا واکسن مربوط به همان سال را دریافت کنید. شیوع آنفولانزا معمولا در ماه های سردتر سال یعنی از مهر تا پایان اسفند خواهد بود.

باور نادرست - 11- استفاده واکسن آنفولانزا بیش از یک بار در سال، احتمال ابتلا به آن را کمتر می کند.

هیچ تحقیقی مبنی بر این موضوع وجود ندارد اما ممکن است برخی از کودکان یا افراد مسن نیاز به دریافت دو دوز از واکسن را داشته باشند که بستگی به سن و سابقه پزشکی آن ها دارد. برای اطلاع از این موضوع با پزشک خود صحبت کنید.

باور نادرست - 12- اگر در اواخر فصل آنفولانزا، واکسن بزنید به مدت طولانی تری محافظت خواهید شد.

طبق توصیه سازمان کنترل و پیشگیری از بیماری، از آنجا که پس از تزریق واکسن بیشتر از دو هفته طول می کشد تا ایمنی ایجاد شود بنابراین مدتی قبل از شروع فصل آنفولانزا و همه گیر شدن بیماری باید واکسن دریافت کنید. با این حال دریافت دیر هنگام واکسن نیز بهتر از این است که اصلا واکسن نزنید.

مواردی که باید در نظر بگیرید

موارد نادری وجود دارند که نمی توانند واکسن دریافت کنند. اگر به سندرم گیلن باره مبتلا هستید نمی توانید واکسن بزنید. این سندرم بر روی اعصاب تأثیر می گذارد. همچنین برخی افراد نیز نسبت به واکسن واکنش شدید نشان می دهند یا دچار عوارض جانبی شدیدی می شوند. اگر جزء این افراد هستید حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

اکثر افرادی که به آنفولانزا مبتلا می شوند با استراحت در خانه و به خودی خود بهبود می یابند. نوشیدن مایعات فراوان و استراحت کافی اهمیت زیادی دارد. بزرگسالان می توانند برای کاهش علایم از داروهایی مانند آسپرین، ایبوپروفن یا داروهای مربوط به آنفولانزا استفاده کنند. قبل از مصرف دارو حتما با پزشک خود مشورت کنید. پزشک می تواند نوع و میزان مصرف دارو را به شما بگوید.

اگر علایم آنفولانزا ادامه دار بود و در معرض خطر قرار گرفتید حتما به پزشک مراجعه کنید. پزشک برای تایید آنفولانزا آزمایش های تشخیصی تجویز می کند.

در صورت موارد زیر علایم آنفولانزا رو به بدتر شدن است:

طولانی شدن مدت زمان بیماری.
تب زیاد.
سخت شدن تنفس.
تغییر رنگ پوست به رنگ آبی در نوزادان.
درد یا فشار مداوم در قفسه سینه.
بیهوش شدن و غش کردن
تغییر در وضعیت روانی مانند بیدار نشدن از خواب، گیجی و گنگی.
استفراغ مداوم.
درد شدید سینوسی در صورت.
تورم غدد در گردن یا فک.
گوش درد.

سؤالاتی که باید از پزشک خود بپرسید

آیا می توانم واکسن آنفولانزا را از فروشگاه های عرضه کننده مواد غذایی یا داروخونه تهیه کنم؟
آیا ابتلا به آسم خطر ابتلا به آنفولانزا را افزایش می دهد؟
تفاوت آنفولانزا و عفونت تنفسی در چیست؟

سیه طاهره میرصالحی
کارشناس ارشد بیوشیمی

دکتر بابک قلعه باغی
فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی

منبع