شقاق مقعدی چیست؟

شقاق (فیشر) مقعدی یک بیماری شایع است که در آن لبه داخلی مقعد دچار ترک خوردگی یا چاک خوردگی کوچک می شود که اکثر اوقات با بواسیر اشتباه گرفته می شود.

علائم شقاق مقعدی

شایعترین علایم شقاق مقعد احساس درد در مقعد و اطراف آن است و اغلب با عبور مدفوع درد مضاعفی احساس و پس از اجابت مزاج بر روی دستمال توالت، خون مشاهده می شود. ترک خوردگی مقعد سبب ایجاد خارش در ناحیه مقعد نیز می شود.

علت ایجاد شقاق مقعدی چیست؟

شقاق مقعدی معمولا در نتیجه حرکت روده و آسیب به کانال مقعدی ایجاد می شود. همچنین عواملی مانند اسهال مکرر، کاهش جریان خون ناحیه مقعد در افراد مسن، زایمان و بیماری کرون نیز سبب ایجاد شقاق مقعدی می شود.

شقاق مقعدی چگونه تشخیص داده می شود؟

معاینه مقعدی یا رکتوم یک روش تشخیصی شقاق مقعدی است. آندوسکوپی به دیدن شکاف و تشخیص کمک می کند. گاهی پزشک با استفاده از دستکش و انگشت خود کانال مقعدی را معاینه می کند.

آیا می توان از شقاق مقعد پیشگیری کرد؟

اجابت مزاج منظم و جلوگیری از ابتلا به یبوست مناسب ترین شیوه برای پیشگیری است. خوراکی های پر فیبر مانند میوه، سبزیجات و غلات کامل را به رژیم غذایی روزانه خود اضافه کنید. مصرف مایعات را بیشتر کنید. ورزش منظم روزانه نیز به حرکت دستگاه گوارش کمک می کند.

درمان شقاق مقعدی

تقریبا نیمی از ترک خوردگی و شکاف های مقعدی به خودی خود بهبود می یابند و به هیچ وجه به درمان نیازی ندارند. اگر شقاق مقعدی بهبود پیدا نکرد سایر روش ها مانند پمادهای مسدودکننده کانال کلسیم یا نیترات نیز می توانند به روند بهبودی کمک کنند. گاهی تزریق بوتاکس به عضله داخل مقعد نیز برای درمان استفاده می شود. اگر بیماری به درمان دارویی جواب نداد یا اینکه پس از بهبود اولیه مجددا عود کند از روش جراحی یا لیزر شقاق به عنوان آخرین راه حل درمانی استفاده می شود.

کیفیت زندگی با وجود داشتن شکاف مقعد

پزشک برای درمان، ملین های مدفوع تجویز می کند تا در حین بهبودی شقاق، دستشویی رفتن راحت تر و شکاف ها درمان شوند. پمادهای بی حس کننده سبب کاهش درد هنگام اجابت مزاج می شوند. پماد زینک اکساید و هیدروکورتیزون 1٪ می توانند به تسکین درد کمک کنند. به جای دستمال توالت از دستمال مرطوب لطیف فاقد الکل استفاده کنید.

نشستن در وان یا لگن آب ولرم می تواند به بهبود شقاق کمک کرده و احساس بهتری به شما دهد. وان را با آب ولرم کافی پر کنید تا باسن شما را بپوشاند. از صابون یا کف و سایر محصولات مشابه استفاده نکنید مگر اینکه توسط پزشک تجویز شود. هر روز حدود 10 دقیقه به مدت 2 تا 3 بار از این روش استفاده کنید.

امکان عود مجدد در افرادی که یک بار به شقاق مقعدی مبتلا شده اند وجود دارد بنابراین تنظیم عادات اجابت مزاج حیاتی است. ممکن است به دلیل ترس از درد مقعد جلوی دفع مدفوع را بگیرید اما این کار باعث سفت شدن مدفوع و بدتر شدن زخم مقعد می شود. مصرف منظم رژیم غذایی پر فیبر و مایعات فراوان برای کمک به روند بهبودی توصیه می شود.