بیماری های خوش خیم مقعد: ارزیابی و درمان
بیماری های شایع مقعدی عبارتند از: هموروئید (بواسیر)، خارش اطراف مقعد، شقاق (فیشر) مقعدی، درد عملکردی مقعدی، آبسه اطراف مقعد، کندیلوما، پرولاپس رکتوم و بی اختیاری مدفوع.
اگر چه این بیماری ها خوش خیم هستند ولی علائم آنها ممکن است مشابه سرطان باشد بنابراین باید بدخیمی در تشخیص افتراقی آنها در نظر گرفته شود.
شرح حال و معاینه فیزیکی شامل آنوسکوپی معمولاً برای تشخیص این بیماری ها کفایت می کند ولی در بعضی از موارد ممکن است تست های تکمیلی مورد نیاز باشند.
درمان اولیه بواسیر استفاده از مواد غذایی فیبردار است. بیمارانی که با این روش بهبود نمی یابند و در آنهایی که درجه بیماری پیشرفته است باید برای جراحی ارجاع شوند. موارد هموروئید حاد خارجی ترومبوزه باید به روش جراحی بریده شوند.
خارش اطراف مقعد باید با رعایت اصول بهداشتی، امولینت های محافظ و کورتیکواستروئیدهای موضعی ضعیف درمان شود. کرم کاپسایسین و پماد تاکرولیموس برای موارد مقاوم موثر است.
درمان شقاق مقعدی حاد که همراه درد و خونریزی است شامل مصرف مایعات و فیبر غذایی کافی است. شقاق مقعدی مزمن باید با نیترات های موضعی یا بلوک کننده های کانال کلسیم موضعی درمان شود و در بیمارانی که به درمان طبی پاسخ نمی دهند جراحی انجام شود.
بیماران درد عملکردی مقعد باید با استفاده از لگن آب ولرم، افزودن فیبر غذایی و روش های بیوفیدبک درمان شوند.
در بیماران با آبسه های سطحی اطراف مقعد که اسفنکتر درگیر نشده است باید بصورت سرپایی آبسه تخلیه شود و در بیماران با آبسه های گسترده تر یا فیستول احتمالی باید برای جراحی ارجاع شوند.
برای درمان کندیلوما می توان از داروهای موضعی یا برش جراحی یا سوزاندن استفاده کرد.
بیماران با پرولاپس رکتوم باید جهت بررسی های جراحی ارجاع شوند.
درمان خط اول بی اختیاری مدفوع بیوفیدبک است ولی اگر همراه اسهال باشد استفاده از داروهای ضد اسهال و اگر با انباشتگی مدفوع همراه باشد استفاده از فیبرغذایی و ملین ها کمک کننده هستند. در بیماران با بی اختیاری مدفوع شدید انجام کولوستومی می تواند کیفیت زندگی را بهبود بخشد.
دکتر بابک قلعه باغی
فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی
