اسهال مزمن چیست؟

اگر اسهال بیش از یک ماه طول بکشد، شما دچار اسهال مزمن شده اید.

علت اسهال مزمن چیست؟

اسهال مزمن ممکن است توسط برخی داروها، بیماری ها، عفونت ها یا جراحی ها ایجاد شود. سندرم روده تحریک پذیر (IBS) و اسهال عملکردی از دلایل عمده اسهال مزمن هستند. افراد مبتلا به IBS شکم درد دارند و با حرکات روده بهتر یا بدتر می شوند. افراد مبتلا به اسهال عملکردی مدفوع آبکی دارند که با گرسنگی طولانی مدت نیز بدتر می شود. ممکن است در مدفوع مخاط دیده شود اما خونی مشاهده نشود. گرچه بیماری های IBS و اسهال عملکردی سبب ناراحتی بیمار می شوند اما برای آن ها خطرناک نیستند.

عامل دیگری که باعث اسهال مزمن می شود بیماری التهابی روده (IBD) است و شامل دونوع بیماری می باشد: بیماری کرون و کولیت اولسراتیو. در مدفوع این بیماران اغلب خون یا چرک دیده می شود. درد شکم، تب، کاهش وزن و کم خونی از علایم بیماری IBD هستند. گاهی این بیماران علائمی دارند که با اسهال آنها ارتباطی ندارد. IBD یک بیماری جدی است که باید درمان شود.

کولیت میکروسکوپی حتی در طول شب و به دنبال گرسنگی طولانی مدت نیز باعث ایجاد مدفوع شل می شود. این حالت معمولاً در افراد مسن اتفاق می افتد و غالباً به دنبال مصرف طولانی مدت داروهای ضد درد مانند ایبوپروفن ایجاد می شود.

در برخی افراد مصرف یک سری از غذاهای خاص باعث ایجاد اسهال می شود. افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز با نوشیدن شیر یا فرآورده های لبنی یا افراد مبتلا به بیماری سلیاک با خوردن غذاهای حاوی گلوتن، پروتئین موجود در گندم و برخی از غلات دیگر دچار اسهال می شوند.

اغلب عفونت ها نیز به مدت چند روز اسهال ایجاد می کنند که بدون درمان بهبود می یابند.

باکتری Clostridioides difficile معمولاً پس از مصرف آنتی بیوتیک یا بستری شدن طولانی مدت در بیمارستان می تواند باعث بیماری جدی شود. برخی انگل ها مانند Giardia معمولاً به دلیل مصرف آب و غذای آلوده  باعث اسهال مزمن می شوند.

علائم خطر چیست؟

• مشاهده خون در مدفوع
• احساس سرگیجه در هنگام ایستادن
• تب
• دفع مدفوع بیشتر از چهار بار در طول روز و به مدت چند روز
• دفع ادرار کمتر از حالت معمول
• درد شدید شکم
• احساس ضعف
• کاهش وزن

روش تشخیص:

پزشک قبل از انجام معاینه از شما در مورد آلرژی، رژیم غذایی، داروهای مصرفی، سابقه بیماری خانوادگی، سابقه جراحی و مسافرت سؤال می کند. گاهی اوقات پزشک مقعد شما را معاینه می کند و گاهی آزمایش خون و آزمایش مدفوع تجویز می کند. اگر با انجام این آزمایشات دلیل مشخصی برای اسهال پیدا نشد احتمالاً نیاز است تا با روش سیگموئیدوسکوپی یا کولونوسکوپی داخل روده بزرگ معاینه شود.

روش درمان:

نوع درمان به علت اسهال بستگی دارد. در این شرایط نوشیدن آب کافی برای جلوگیری از کم آبی بدن بسیار حائز اهمیت است. قبل از ایجاد تغییرات عمده در رژیم غذایی خود حتماً با پزشک مشورت کنید و از مصرف خودسرانه هرگونه دارو بپرهیزید.
اکثر مواردی که ایجاد اسهال می کنند قابل درمان هستند. اسهال ناشی از مصرف برخی داروها و مواد غذایی معمولاً پس از قطع مصرف، بدون درمان بهبود می یابند.

سیده طاهره میرصالحی
کارشناس زیست شناسی و کارشناس ارشد بیوشیمی

دکتر بابک قلعه باغی
فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی

منبع