به طور معمول ستون فقرات هر فرد دارای انحنای طبیعی است. اسکولیوز که در دختران بیش از پسران ایجاد می شود، به انحنای غیر طبیعی ستون فقرات گفته می شود که در آن ستون فقرات کج می شود و حالت C یا S شکل به خود می گیرد.
اسکولیوز ممکن است در کودکی آغاز شود اما اغلب تا نوجوانی مورد توجه قرار نمی گیرد. علائم اصلی، داشتن شانه های ناهمسطح و خم شدن یک طرفه بدن است. اگر ستون فقرات بسیار کج شده باشد دنده ها یا استخوان لگن به یک طرف بیرون زدگی داشته باشند. گاهی افرادی که اسکولیوز دارند دچار کمردرد نیز می شوند.
علت دقیق اسکولیوز ناشناخته است. این حالت می تواند به سبک زندگی خانوادگی ربط داشته باشد یا می تواند در اثر آسیب، بیماری، عفونت یا نقص هنگام تولد ایجاد شود. گاهی با استفاده مکرر از یک طرف بدن بیش از طرف دیگر، مانند حرکت یا فعالیت خاص اسکولیوز ایجاد یا بدتر می شود.
در صورت کمردرد یا سایر علائم اسکولیوز به پزشک مراجعه کنید. پزشک معاینه بدنی انجام می دهد و سابقه سلامتی و خانوادگی شما را بررسی می کند. عکس رادیوگرافی به پزشک نشان خواهد داد که شدت انحنای اسکولیوز چقدر است. معاینات منظم و اطلاعات غربالگری مدارس از وضعیت سلامت کودکان به پزشک کمک خواهد کرد تا اسکولیوز را تشخیص دهد.
در حال حاضر قابل پیشگیری نیست.
موارد خفیف اسکولیوز نیاز به درمان ندارد. اما لازم است تحت مراقبت پزشکی قرار بگیرید تا وضعیت شما بدتر نشود. انحنای ستون فقرات می تواند موقت یا دائمی باشد و اغلب با گذشت زمان بهبود می یابد (به خصوص برای کودکان در هنگام رشد). معمولا استفاده از بریس (کمربند و سینه بند) طبی توسط پزشک توصیه می شود. انواع جدیدتر بریس، سبک تر و نازک تر هستند و پس از پوشیدن، کمتر قابل مشاهده بوده و این امکان را فراهم می آورند که فرد مانند افراد عادی لباس بپوشد. جراحی برای اصلاح تغییر شکل تنها در موارد شدید توصیه می شود. در جراحی، استخوان ها در ستون فقرات جابجا می شوند و میله ای برای تقویت ستون فقرات در آن قرار می گیرد تا به صاف کردن آن کمک کند. لازم است در مورد فواید و خطرات جراحی با پزشک خود صحبت کنید. این عوامل به سن، وضعیت سلامت جسمانی و میزان انحنای ستون فقرات شما بستگی دارد.
اسکولیوز در اکثر افراد بسیار خفیف بوده و مشکلی ایجاد نخواهد کرد. درمان اسکولیوز می تواند وضعیت انحنا را کنترل کند. در موارد نادر میزان زیاد انحنای ستون فقرات باعث محدود شدن فضای موجود برای عملکرد ریه ها و قلب می شود.
سیده طاهره میرصالحی
کارشناس زیست شناسی و کارشناس ارشد بیوشیمی
دکتر بابک قلعه باغی
فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی