از تمام نوزادان متولد شده برای بررسی برخی بیماریها در بدو تولد نمونه خون گرفته می شود.
هم چنین از لحاظ کاهش شنوایی و مشکلات قلبی نیز بررسی می شوند.
24 تا 48 ساعت بعد از تولد نوزاد، یک پرستار چند قطره خون از پاشنه پای نوزاد برای آزمایش می گیرد.
تمام نوزادان باید جهت 34 آزمایش اصلی بررسی شوند و بر اساس شرایط نوزاد ممکن است ازمایشات متفاوتی نیز انجام شود که می توانید از پزشک خود در مورد آن ها سوال کنید.
نتایج آزمایش ها طی 24 ساعت از نمونه گیری آماده می شود. شما ممکن است از بیمارستان مرخص شوید و در صورت مثبت بودن برخی از آزمایشات، پزشک یا کارکنان مراکز درمانی غربالگری نوزادان، با شما تماس می گیرند.
نوزادان با بیماری های خاص ممکن است در بدو تولد سالم به نظر برسند.غربالگری در نوزادان منجر به تشخیص زودهنگام بیماری و درمان سریعتر می شود تا از اختلالات جدی جلوگیری شود. برخی از این اختلالات ممکن است در صورت عدم درمان منجر به بیماری های لاعلاج در کل عمر نوزاد شوند و برخی موارد هم منجر به مرگ زودرس می شوند.
در صورتی که هر گونه سوالی در مورد آزمایشات و اختلالات دوران نوزادی دارید بهتر است با پزشک خود صحبت کنید.
دکتر فاطمه دهقانی فیروزآبادی
پزشک عمومی
دکتر فاطمه دهقانی فیروزآبادی
پزشک عمومی
گفتار یکی از مشکل ترین توانایی هایی است که انسان به دست می آورد. بیشتر کودکان در سنین پیش از دبستان در صحبت کردن به طور عادی و روان دچار مشکل هستند. آن ها ممکن است کل کلمات را تکرار کنند یا صداهای اضافی مانند "ام" در صحبت خود بیاورند که به این حالت، اختلال در گفتار گفته می شود. این اختلالات اغلب طبیعی هستند و به مرور زمان بهبود می یابند اما در بعضی از کودکان سبب ایجاد مشکلاتی در ارتباط آن ها می شود. لکنت زبان شایع ترین دلیل بروز این اختلالات شدید است.
اغلب کودکان دارای لکنت در حین صحبت روی بعضی ازکلمات گیر می کنند یا بخشی از کلمه یا کل آن را تکرار می کنند. در گفتن جملات کامل دچار مشکل هستند یا آن را به صورت خرد یا کلمه ای بیان می کنند. اگر لکنت زبان ادامه داشته باشد پس از مدتی عادت های خفیفی مانند سفت کردن عضلات صورت و گلو حین ادای کلمات در فرد ایجاد می شود.
برخی از کودکان با رشد بیشتر و تکامل مغز شروع به صحبت می کنند. گفتاردرمانی نیز از جمله راه هایی است که به درمان این مشکل کمک خواهد کرد. بخش گفتاری مغز در حدود هفت سالگی رشد می کند. اگر کودکی در این سن هنوز دچار لکنت زبان است احتمال بهبودی کامل آن، کمتر خواهد بود که به آن لکنت زبان کامل گفته می شود. حدود 1٪ از افراد، لکنت زبان مداوم دارند اما گفتار درمانی هنوز هم می تواند برای این افراد مفید باشد.
مطالعات نشان می دهد لکنت زبان زمانی اتفاق می افتد که بخشی از مغز که وظایف کنترل گفتار را به عهده دارد دچار اختلال می شود. این اختلال ربطی به خانواده یا محیط پیرامون نخواهد داشت و خود فرد نیز در ایجادآن نقشی ندارد.
به طور کلی، افرادی که لکنت زبان دارند مضطرب و خجالتی تر از دیگران نیستند. گاهی لکنت زبان باعث می شود افراد زیادی به دلیل تفاوت گفتاری این افراد از معاشرت با آن ها خودداری کنند. این رفتار، عمل هوشمندانه ای به نظر نمی رسد و منجر به پایین آمدن اعتماد به نفس و ایجاد افسردگی در افراد دارای اختلال می شود. اگر لکنت زبان بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارد لازم است تحت درمان قرار گیرد.
گاهی لکنت زبان منجر به تبعیض بین افراد می شود. این رفتار طبق قانون معلولیت، عملی غیر قانونی محسوب شده و قابل شکایت و پیگیری رسمی خواهد بود. لازم است این نوع رفتارها با آموزش صحیح به حداقل برسد.
هنگامی که لکنت زبان، کودک را از صحبت کردن به طور واضح و صریح بازدارد لازم است درمان آغاز و مهارت های اجتماعی و گفتاری آموزش داده شود. در صورتی که این اختلال بیش از 12 ماه تغییر نکرد یا وخیم تر شد، درمان های ویژه ای مورد نیاز است. برای تأیید تشخیص لکنت زبان و تصمیم گیری در مورد بهترین روش درمانی، مراجعه به یک متخصص گفتار درمانی یا آسیب شناس گفتار و زبان (SLP) برای مدت زمان کوتاهی لازم خواهد بود.
والدین و سایر مراقبان می توانند با انجام این کارها به کودکان دارای لکنت زبان کمک کنند:
ممکن است هدف از درمان لکنت زبان مداوم، تسلط کامل در صحبت کردن نباشد. اما این درمان می تواند به کاهش لکنت و بهتر شدن نسبت به حالت قبل کمک کند و به این افراد آموزش داده شود که لکنت زبان مشکل خاصی برایشان نخواهد بود. آسیب شناس گفتار و زبان در این زمینه کمک بسیاری به این افراد خواهند کرد.
سیده طاهره میرصالحی
کارشناس ارشد بیوشیمی
دکتر بابک قلعه باغی
فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی
فلج مغزی (CP) به گروهی از اختلالات مغزی و دستگاه عصبی گفته می شود که در بدو تولد و سنین بسیار پایین به وجود می آیند و وضعیت حرکت بدن، حفظ تعادل و عملکرد عضلات فرد را مختل می کند. فلج مغزی در کودکان می تواند سبب کاهش قدرت و ضعف یا سفتی بیش از حد در عضلات شود. همچنین عدم توانایی در راه رفتن، نشستن، غلتیدن یا چهار دست و پا رفتن از علایم این بیماری در کودکان است.
فلج مغزی می تواند خفیف یا شدید باشد. کودکان مبتلا به فلج مغزی خفیف نقص حرکتی دارند و برای حرکت به کمک احتیاج دارند و اختلال دیگری نخواهند داشت. اما کودکان مبتلا به فلج مغزی شدید قادر به راه رفتن و تکلم نیستند و نیاز به مراقبت شدید و مادام العمر دارند.
بسیاری از کودکان مبتلا به فلج مغزی مشکلات دیگری نیز دارند. برخی از رایج ترین آنها عبارتند از:
كودكان مبتلا به فلج مغزی علایم متفاوتی دارند که با گذشت زمان ثابت است و بدتر نمی شود که شامل موارد زیر است:
علائم فلج مغزی معمولاً در چند ماه اول زندگی کودک بروز می کند. رشد و یادگیری کودکان سالم مانند نشستن، خزیدن، چرخیدن و راه رفتن در مراحل خاصی از زندگی اتفاق می افتد اما کودکان مبتلا به فلج مغزی نمی توانند در این زمان ها به درستی این کارها را انجام دهند و در زمان عادی به رشدی که باید برسند نمی رسند.
فلج مغزی در اثر رشد غیر طبیعی مغز یا آسیب دیدگی آن ایجاد می شود. آسیب مغزی ممکن است پیش از تولد، در زمان تولد یا در چند سال اول زندگی رخ دهد. در بیشتر موارد فلج مغزی در بدو تولد ایجاد می شود.
مغز به طور معمول پیام هایی را برای بدن ارسال می کند که دقیقاً چگونه و چه زمانی باید حرکت کند. در کودکان مبتلا به فلج مغزی، بخشی از مغز که این پیام ها را صادر می کند آسیب دیده است. این امر بر نحوه مکالمه، حرکت و راه رفتن تاثیر می گذارد.
در هنگام بارداری عفونت های خاصی در مادر مانند سرخجه یا آبله مرغان، خطر آسیب مغزی در کودک در حال رشد را افزایش داده و باعث ایجاد فلج مغزی می شود. عدم رشد کافی مغز جنین در رحم نیز باعث ایجاد فلج مغزی می شود که پزشکان هنوز دلیل مشخصی برای آن ندارند. در بعضی موارد قرار گرفتن مادر در معرض مواد سمی خاصی سبب ایجاد این اتفاق می شود.
کمبود اکسیژن در مغز نوزاد هنگام زایمان سخت، یرقان شدید درمان نشده به مدت طولانی پس از تولد، مننژیت با ایجاد التهاب غشاهای اطراف مغز و نخاع، آنسفالیت ویروسی با ایجاد التهاب بافت مغزی و آسیب دیدگی مغز در اثر حوادث، تصادف یا صدمات جسمی طی چند ماه اول زندگی، از عوامل ایجاد کننده فلج مغزی هستند.
در بسیاری از موارد علت اصلی فلج مغزی ناشناخته می ماند.
برخی موارد می تواند خطر ابتلا به فلج مغزی را در نوزاد افزایش دهند که شامل موارد زیر است:
فلج مغزی اغلب در دو سال اول زندگی نوزاد تشخیص داده می شود. پزشک عضلات، وضعیت بدن و واکنش های نوزاد را بررسی و درباره رشد جسمی فرزندتان سوال هایی خواهد کرد. بعلاوه رشد و نمو نوزاد را بررسی می کند. با توجه به علایم اولیه، پزشک تعدادی از آزمایشات تشخیصی از جمله سی تی اسکن یا MRI را برای شناسایی مناطق آسیب دیده مغز انجام می دهد. همچنین این آزمایشات به پزشک کمک می کنند تا تشخیص دهد که علایم فرزندتان ناشی از فلج مغزی است یا یک بیماری دیگر.
فلج مغزی کودکانی که علائم خفیف تری دارند ممکن است تا 4 یا 5 سالگی تشخیص داده نشود.
فلج مغزی نتیجه عوارضی هستند که در دوران بارداری یا پس از تولد ایجاد می شوند و پیشگیری از آن راحت نیست. بهترین راه برای پیشگیری، اتخاذ تدابیری برای کاهش عوامل خطر است که شامل موارد زیر می باشد:
درمان خاصی برای این بیماری وجود ندارد. اگر فرزند شما مبتلا به فلج مغزی است پزشک با ایجاد یک برنامه درمانی به نحو مطلوبی وضعیت و حرکات بدنی را بهبود می بخشد. روش های درمانی عبارتند از :
بسیاری از بیماران مبتلا به فلج مغزی در طول زندگی خود در حال معالجه مداوم هستند و برای کمک به معالجه خود از دستگاه های تثبیت کننده بدن مانند آتل، بریس، صندلی های مخصوص، واکر و اسکوتر برقی استفاده می کنند. همچنین دستگاه های کمکی بسیاری مانند رایانه، نرم افزار، صدا ساز و کتاب های عکس (جهت کمک به ارتباطات)، برای کمک به افردا مبتلا به فلج مغزی و سایر بیماری های ناتوان کننده تولید شده اند.
بسیاری از والدین داروهای مکمل و جایگزین به فرزندان خود می دهند.گرچه سازمان غذا و دارو (FDA) این روش های درمانی را تأیید نکرده است اما برخی والدین نتایج مثبتی را گزارش کرده اند. برخی از روش های درمانی جایگزین عبارتند از:
سؤالاتی که باید از پزشک خود بپرسید
سیده طاهره میرصالحی
کارشناس زیست شناسی و کارشناس ارشد بیوشیمی
دکتر بابک قلعه باغی
فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی