آیا متفورمین به عنوان نخستین داروی ضدپیری شناخته‌ خواهد شد؟

دکتر «نیر بارزیلای» روی پروژه‌ای کار می‌کند که ممکن است در آینده تاثیر زیادی روی پزشکی و سلامت بگذارد. هدف اصلی او افزایش طول عمر و تعداد سال‌هایی است که بدون بیماری زندگی می‌کنیم.

دکتر بارزیلای فرایند پیری را به خوبی می‌شناسد. او مدیر بخش تحقیقات علوم سالمندی دانشکده پزشکی آلبرت اینشتین نیویورک است. او در سال ۲۰۱۵ فعالیت‌هایش را در FDA (سازمان غذا و داروی آمریکا) کنار گذاشت تا با تعدادی محقق برجسته دیگر به تحقیق روی پیری بپردازد.

پروژه آنها از نظر مالی توسط غول‌های بزرگ دنیای فناوری حمایت می‌شود: افرادی مثل سرگئی برین و لری پیچ (موسسان گوگل)، جف بزوس (مالک آمازون و ثروتمند‌ترین مرد جهان در حال حاضر)، پیتر تیل (موسس پی‌پل) و لری الیسون (موسس اوراکل).

اما دکتر بارزیلای به دنبال تولید راهکارهای گران قیمت ویژه ثروتمندان نیست. بلکه او روی داروی متفورمین کار می‌کند. داروی ژنریک و ارزان‌ قیمتی که همین الان هم در سراسر جهان در دسترس است.

آنها در تلاشند تا FDA را قانع کنند، که متفورمین را به عنوان نخستین داروی ضدپیری به ثبت برساند.

می‌دانیم که متفورمین به طور گسترده برای کنترل دیابت نوع ۲ و گاهی اوقات پره‌دیابت مورد استفاده قرار می‌گیرد. دارویی که ابتدا در سال ۱۹۹۴ برای درمان دیابت مورد تایید FDA قرار گرفت، اما حالا تبدیل به یکی از بحث‌های داغ دنیای پزشکی شده است.

بررسی تاثیر مصرف متفورمین روی بیماران دیابتی و مقایسه آن با دیگر بیماران دیابتی که این دارو را مصرف نمی‌کردند، نتایج قابل توجهی‌ داشته است: مصرف‌کنندگان این دارو طول عمر بیشتری داشتند، حوادث قلبی-عروقی کمتری تجربه کرده بودند و در برخی مطالعات نشان داده شد که کمتر به آلزایمر و دمانس مبتلا می‌شدند.

متفورمین به عنوان یک داروی ضدسرطان
مشخص شده که مصرف کنندگان متفورمین کمتر از دیگران (۲۵ تا ۴۰ درصد کمتر، نسبت به دیابتی‌هایی که داروهای دیگری مصرف می‌کنند) به سرطان مبتلا می‌شوند. علاوه‌براین، در صورت ابتلا به سرطان نیز، نسبت به گروه دیگر عمر بیشتری دارند.

مدتی پیش دکتر جیمز واتسون (کاشف DNA و برنده جایزه نوبل) که هم اکنون ۸۹ ساله است، در مصاحبه‌ای اعلام کرد برای پیش‌گیری از ابتلا به سرطان، متفورمین مصرف می‌کند. او در مصاحبه گفت “من آسپرین و متفورمین مصرف می‌کنم، سعی می‌کنم زیاد قند نخورم و ضمنا ورزش نیز می‌کنم. احتمالا این کارها ریسک ابتلا به سرطان را ۵۰ درصد کاهش می‌دهد.”

کاربرد‌های دیگر متفورمین
این داور همین الان هم برای مشکلات مختلفی به کار می‌رود که در ابتدای برای آنها تجویز نمی‌شد: مفتورمین هم اکنون برای چاقی، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، ناباروری، کبدچرب غیرالکلی و آکنه استفاده می‌شود.

دکتر بارزیلای می‌گوید علت مرگ افرادی که عمر طولانی دارند، مشابه دیگر افراد است. اما تفاوت در اینجاست که آنها دیرتر به بیماری‌ها دچار می‌شود. در واقع بیماری‌های خطرناک، دیرتر گریبان این افراد را می‌گیرند.

چرا این همه کاربرد بالقوه؟
باور کردن این همه سروصدا برای یک دارو کار مشکلی است و ممکن است در مورد بعضی کاربردهای این دارو اغراق شده باشد. برای مثال در مطالعاتی که در مورد اثر ضدسرطان این دارو انجام شده، نمی‌توان با قطعیت نظر داد که تاثیر به‌خاطر متفورمین بوده یا ناشی از مصرف دیگر داروهای دیابت و یا اینکه در دو تحقیق دیگر، اثر متفورمین روی سرطان پیشرفته پانکراس به اثبات نرسیده است.

اما یک زوایه دیگر این است که متفورمین داروی ارزان قیمتی است و توسط شرکت‌های داورسازی حمایت نمی‌شود. به همین خاطر به اندازه کافی روی اثرات ضدسرطانی آن تحقیق انجام نمی‌شود. برخی منتقدان می‌گویند در تحقیقاتی که اثر ضدسرطان این دارو اثبات نشده، از دوز کافی دارو استفاده نشده است.

دوز مفتورمین برای افزایش طول عمر؟
هنوز نمی‌توان در این مورد نظر قطعی داد. این دارو هنوز رسما برای چنین عملکردی مورد تایید قرار نگرفته است. اما انسان‌های زیادی هستند که دوست دارند عمر طولانی داشته باشند و مراکز و وب‌سایت‌های زیادی با هدف افزایش طول عمر راه‌اندازی شده‌اند. در آنها دوزهای مختلفی از متفورمین توصیه شده است که از ۵۰۰ میلی‌گرم به صورت ۲ بار در روز شروع می‌شود. اما قاعدتا نمی‌توان روی چیزی که هنوز از نظر علمی کاملا محکم نشده‌، با قطعیت حساب باز کرد.

اما اگر کمی صبر کنید، نتایج تحقیقات بیشتری از راه می‌رسند و ما نیز در «ایران ام دی» شما را بی‌خبر نخواهیم گذاشت…